Burak TAŞÇI - Hurriyet.com.tr Ekonomi Servisi
Türkiye ekonomisinde yapılan reformlar uluslararası platformlarda kabul görmeye devam ediyor. Mali ve parasal düzenlemeler ekonomiye yönelik iyileşmenin önünü açarken rasyonel zemine oturan politika faizi Türk Lirası'nı destekliyor.
Uluslararası kuruluşlar da gösterilen gayreti ödüllendirmek için gerekli adımları atmayı sürdürüyor.
Bugün uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in Türkiye'nin notu ve görünümünü değerlendirmesi bekleniyor. Saat 23:30'dan sonra açıklanması beklenen kararda not artışı beklentisi yüksek.
Fitch, Moody's, S&P nezdinde verilen notlar düzeyinde henüz yatırım yapılabilir düzeye erişilmese de her değerlendirme döneminde oluşan pozitif görüntüyü değerlendirecek olan kredi derecelendirme kuruluşları hamle yapmaya devam ediyor.
MEVCUTTA NE DURUMDA?
Mevcut haliyle Fitch'in kredi notu B2, görünümü pozitif, Moody's'in notu B3, görünümü pozitif, S&P'nin notu B+, görünümü pozitif olarak belirlenmişti. Üç kredi derecelendirme kuruluşunun notlarına göre Türkiye "Yatırım Yapılamaz Düzey"de yer alıyor.
MOODY'S'İN KARARI SATIN ALINDI MI?
Piyasalara baktığımızda Borsa İstanbul rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor. Özellikle bankacılık sektörüne gelen yoğun alımlar yükselişi destekliyor. Moody's'ten gelecek olumlu değerlendirmenin beklentisi Borsa İstanbul'u 11 bin 252 puana kadar taşıdı. BİST yatırımcıları Moody's'in kararını önceden satın almışa benziyor.
MERKEZ BANKALARI FAİZ İNDİRİMİ YOLUNDA
Başta ABD olmak üzere diğer merkez bankalarının faiz oranlarında düşüş yapmaya başlaması bekleniyor. Merkez bankalarının faiz indirimi yapmasıyla birlikte mevduata verilen yüksek faiz, kredilerde kullanılan yüksek faizin düşmesi anlamına geliyor. Böylece mevduattan az kazanç sağlayacağını düşünen yatırımcılar başka enstrümanlara yönelmeye başlıyor. Bunun başında altın ve borsa geliyor. İlerleyen zamanda merkez bankalarının atacağı adımların ilk etkilerinin borsa ve altında görülmesi bekleniyor.
UZMANLAR NE ÖNGÖRÜYOR?
Yıl sonuna kadar olan dönemi ele alan uzmanlar dolar ve euroda yükseliş, faizlerde bir miktar düşüş not performansında pozitif gelişme, Borsa İstanbul'da 15 bin puana yükseliş, altında Fed'in faiz indirimine paralel yeni rekorlar, fonlarda ise iyi seçenekler olduğunu belirtiyorlar.
Eral Karayazıcı
Inveo Portföy - Fon Yönetim Müdürü
"FAİZ İNDİRİMİ FAVORİ SENARYO"
Yurtdışında yakın vadede Fed faiz indirim döngüsünün başlayacak olması ana fiyatlama konusu olmaya aday. ABD Merkez Bankası’nın 31 Temmuz tarihli toplantıda somut sinyal verip 18 Eylül’de de ilk faiz indirimini yapması favori senaryo konumunda. Bu takvim kesitinde beklenmedik bir risk realize olmadıkça olumlu halin sürmesi muhtemel görünüyor. Sonrası o güne kadar kat edilecek alana bağlı.
"BİST 15 BİN PUANLA YILI KAPAYABİLİR"
Yılın son iki ayı içinde BİST’in 375-400 dolar bandına yükselme ihtimalini yüksek buluyorum. Cari değeri 339 dolar olan Borsa İstanbul için bu 4-5 aylık bir vadede yüzde 14’lük getiri potansiyeli anlamına geliyor. USDTRY yıl sonu kuru vadeli piyasada 39,5. Yıl kapanışı bu seviyeye yakın olursa endeks 2024 yılını 15.000 puan civarında tamamlayabilir.
"NOT ARTIRIMI KESİN"
Not artırımı nerede ise kesin. Bir sürprizle iki kademe artış olabilir mi derseniz imkansız değil ancak olasılığı son derece düşük. BIST karar öncesi 11,800 yakınlarına ulaşsaydı bir beklenti bitti satışından endişe edilebilirdi. Ancak öyle olmadı. BİST ılımlı bir hızla artıyor ve bir aşırılaşmadan bahsetmek haksızlık olur.
Bu nedenle muhtemel not artışının olumsuz bir etkisi olacağını düşünmüyorum. Pozitif bir etki gösterir mi derseniz, karar sürpriz olmadığı için kalıcı bir ivme kazandırması güç. Moody’s piyasa aktörlerinin bilmediği bir bilgi ortaya koymayacak.
"DOLAR VE EURODA GÜÇLÜ REKOR ÖNGÖRÜLÜYOR"
Vadeli piyasada yıl kapanışı USDTRY için 39,5 EURTRY için 43,2 düzeyinde. Ben gerçekleşmenin bu değerlere yakın olacağını ancak paritenin EUR lehine hareket edip tabelayı USD 38,5 / EUR 44,0 gibi bir dengeye taşıyabileceğini düşünüyorum.
"TCMB YIL SONUNDA FAİZ İNDİRİR"
Bu konu kritik. Dünya genelinde faiz indirim döngüsü başlıyor ve bu rüzgar Türkiye’yi de etkisi altına alacak. Doğru zamanda başlayan ve doğru bir hızla ilerleyen faiz indirimi küresel fonlar nezdinde olumsuz bir etki yaratmaz. Ancak yerleşikler nasıl bakar ne yapar sorusuna yanıt üretmek güç. 2021 faiz indirim döngüsünde kur sert artış kaydetmişti bu yinelenebilir diye düşünerek dövizde alım yapanlar olacaktır. Onların alım ihtimali onlardan da önce bazı küresel fonları Türk Lirası'ndan çıkışa teşvik edebilir.
Ancak TCMB döviz piyasasına hakim ve ilk indirim hamlesinden sonra (tıpkı son yerel seçimde olduğu gibi) ihtiyaç duyulan likiditeyi sağlayarak bu riski kolaylıkla yönetebilir.
Kritik olan ama bence büyütülecek bir güçlüğü olmayan bu sınavda TCMB’nin yükünün artmaması ve meselenin zorluk içeren bir hale dönüşmemesi için iş dünyasının ve medyanın soğukkanlı ve sabırlı olması gerekiyor.
Tüm bu faktör eşliğinde ben TCMB’nin faiz indirim döngüsünü Aralık ayında başlatacağını ve ağır emin adımlarla 2025 yılında bunu sürdüreceğini düşünüyorum.
"ONS ALTIN 2700 DOLARI TEST EDEBİLİR"
FED faiz indirim döngüsünün başlayacak olması ve reel faizlerin de aşağı geleceği beklentisi altın için pozitif. İkinci yarıyıl içinde 2650-2700 dolar bandının test edilmesi şaşırtıcı olmaz.
"FED 3 FAİZ İNDİRİMİ YAPABİLİR"
Önümüzdeki ayların verileri de destekleyici olursa bu yıl 3 faiz indirimi mümkün ve muhtemel.
"FONLARDA İSTATİSTİKLER YETERSİZ KALIYOR"
Yurtiçinde fon pazarında çok güçlü bir rekabet var ve bence yerel fonların içinde çok sayıda iyi yönetilen seçenek var. Bu fonların çok önemli bir bölümü alan enstrümanı.
Yani eurobond BİST değerli metal veya yabancı sektör hisse senedi fonları. Bu fonların her birinin öne çıkabileceği avantajlı olduğu kesitler oluyor olmaya da devam edecek. Ailece mutlu resim tabloları ise istisna. Her fon her parkuru benzer şekilde geçmiyor. Bu nedenle tercihte bulunmak zaman zaman alan fonları içinde değişikliğe gitmek bu işin olmazsa olmazı. Analiz dendiğinde yatırımcıların çok büyük bir kısmı istatistiklere yöneliyor. Elbette bunun da bir anlamı var ancak tek başına yetersiz hatta yanıltıcı. Fon analizi geride kalan 3-6-12 ay ne kazandırmış sorusuna yanıt aramak değildir. Bu doğru olsa tarih sürekli tekerrür eder en başarılı yatırımcılar da tarih profesörleri olurdu.
Çözümü nedir derseniz başta bilgi düzeyi yüksek olmayan yatırımcılar olmak üzere bence herkesin yetkili kurumlardan yatırım danışmanlığı hizmeti alması gerekiyor.
Önümüzdeki yıllarda yatırım kuruluşları ve bankalar nezdinde yeni rekabet sahasının ben bu alan olacağını düşünüyorum.
Dr. Erkan Kork
BankPozitif Yönetim Kurulu Başkanı
"POZİTİF HAVA ETKİ EDECEKTİR"
Veriler doğru yolda olduğumuzu ve ekonomi programının iyi işlediğini gösteriyor. Gri listeden çıktık; CDS primimiz tarihi düşük seviyelerde kalmaya devam ediyor. Dezenflasyon süreci başladı, kur riski kalmadı, mali disiplinde bir sorun yok. Cari açık sert bir şekilde düştü. Önümüzdeki aylarda da düşmeye devam edecek. Bu olumlu hava piyasalara da pozitif anlamda etki edecektir. Ülkemiz büyük bir potansiyele sahip. O yüzden gelecekten çok umutluyum.
"BİST'TE REKOR BEKLİYORUM"
BIST100 endeksi 11 bin barajını geçtiğimiz günlerde aştı. Kısa vadeli portföy yatırımlarının daha da artmasını bekliyorum önümüzdeki birkaç ay içerisinde. Bu artış endekste yeni rekorları da beraberinde getirecektir. Yükselişin devam edeceği kanaatindeyim. BIST100’de hedef artık 15 bin puan. Endeksin yıl sonunu bu hedefe yakın seviyelerde kapatmasını bekliyorum.
"MOODY'S İKİ KADEME ARTIŞ YAPABİLİR"
Moody’s’den kesin olarak bir not artışı bekliyorum. Hatta bu artışın iki kademe birden yapılabileceği de ihtimaller arasında. Piyasalar not gelişmesini fiyatlamaya başladı ama not kararının açıklanması doping etkisi oluşturacaktır. Özellikle pazartesi gününden itibaren kısa vadeli portföy yatırımlarının peyderpey gelmeye başlayacağını düşünüyorum.
"YIL SONU DOLAR TAHMİNİM 35-36 LİRA"
Malumunuz Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası belli dönemlerde piyasa katılımcıları anketi düzenliyor. Haziran 2024 verilerine göre yıl sonu döviz kuru beklentisi dolar/TL bazında 37,75 olarak gerçekleşti. Ben bu seviyenin çok daha altında yılı kapatacağımızı düşünüyorum. Zaten kur uzun süredir yatay seyrediyor. Ben yıl sonu dolar/TL kurunun 35-36, euro/TL kurunun ise 38 bandında olmasını bekliyorum.
"MERKEZ FAİZ İNDİRİR"
Dezenflasyon süreci başladı ama faiz indirimini konuşmak ve buna ilişkin tahminlerde bulunmak için henüz erken. Baz etkisiyle enflasyondaki düşüş hızının daha da ivmelenmesini bekliyorum yaz mevsimi boyunca. O yüzden sonbaharın ilk aylarında ortaya çıkacak tabloya göre 2024’ün son aylarına doğru küçük de olsa bir indirim olabilir diye düşünüyorum.
"GRAM ALTIN 3 BİN LİRAYI GÖRÜR"
Ülkemiz de dahil olmak üzere altına talep tüm dünyada yüksek seviyede. Ons altının performansı bize gelecek döneme ilişkin ipuçları verecektir. ABD’de enflasyonun gerilemesi, faiz indirimlerin yaklaşıyor olduğuna işaret ediyor. Yıl sonuna kadar ons tarafında yüzde 10’luk artış olsa dahi, dolar/TL kurundaki değişimin etkisiyle gram tarafında 3 bin TL seviyelerinin görülebileceğini düşünüyorum.
"FED 2 FAİZ İNDİRİMİ YAPAR"
Haziran ayı enflasyonu kritik bir öneme sahipti Fed için. Nitekim açıklanan veri yumuşak iniş hedefleriyle uyumlu geldi. Tabi zaman her şeyin ilacı o yüzden banka yetkilileri temmuz ve ağustos enflasyonunu da görmek isteyecektir. Eğer bu aylara ilişkin enflasyon verileri de gerilemeye işaret ederse eylül ayında FED’in faiz indirimine gitmesi kaçınılmaz olur. Bu sene ABD için işlerin yolunda gitmesi halinde 2 faiz indirimi yapılabileceğini düşünüyorum.
"FONLAR GÜVENLİ LİMAN"
Yatırımcılar için paranın değerlendirilebileceği birçok alan var fakat yatırımcı yüksek getiri elde edebileceği ve aynı zamanda da riski minimum olan alanlara ilgi gösteriyor. Buna paralel fon yönetim şirketi sayısı ve bu fonların yönettiği meblağ her geçen gün daha da artıyor. Özellikle finansal okuryazarlığı yeterli olmayan yatırımcıların fonları tercih etmesi doğru bir karar olacaktır. Fonların getirisi ile BIST100 endeksi arasında birbirine paralel bir getiri grafiği var. O yüzden yatırımcının bir kaybı olmuyor. Düşük miktar paraya sahip olan yatırımcı da yine fonlar sayesinde bir sepet oluşturabiliyor. Küçük yatırımcının mağdur olmaması için parasını işin profesyonellerine emanet etmesinde fayda var. Fonlar bu anlamda güvenli bir liman. Fonlara olan ilginin önümüzdeki süreçte daha da artacağını düşünüyorum.